تحلیل تراوش سدهای زیر زمینی با استفاده از روش های عددی (مطالعه موردی: کوه زر سمنان، راور کرمان، یانچشمه شهرکرد و قره خان بیگلو اردبیل)

یکی از مهمترین اهداف تأمین آب شرب و بهداشتی، آن است که آب سالم در دسترس همگان قرار گیرد اما دستیابی به این هدف به سادگی میسر نیست و فعالیت های زیادی باید چندین دهه ادامه یابد تا این هدف محقق شود. در ضمن تجربه نشان داده است که جهت گیری ها باید از روش های گران و پیچیده به روش های مناسب، ارزان و جامعه پسند و مطابق با شرایط محلی تغییر یابد. بسیاری از کشورهای در حال توسعه در مناطقی که بارندگی به صورت فصلی و غیرقابل پیش بینی است واقع شده اند. در این کشورها تهیه آب تا حد زیادی از طریق ذخیره کردن آن در فصل پر باران برای استفاده در فصل های کم باران و در سال های مرطوب برای سال های خشک انجام می شود. یکی از راه های برطرف کردن کمبودهای فصلی آب، استفاده از آبهای زیرزمینی است ولی در بعضی نواحی در اواخر فصل خشک، حتی منابع آب زیرزمینی نیز به انتها می رسند و یا آب زیرزمینی در دسترس نیست و برای بهره برداری از این آب ها نیاز به حفر چاه های عمیق و نصب پمپ است که این روش اصلا مقرون به صرفه نیست. برای حل این مشکل استفاده از سدهای زیر زمینی یک راه حل اساسی است که با احداث آن می توان بسیاری از هزینه ها را کاهش داد. این گونه سدها معمولا در عرض دره ها ساخته شده و در بعضی مواقع تا سنگ بستر نیز امتداد می باید که مخزن آن توسط جریانهای سطحی و نزولات جوی تغذیه می گردد و آب را برای استفاده در فصول خشک ذخیره می کند. در این پروژه ابتدا به بررسی اهمیت موضوع و سپس به بیان کلیات سدهای زیرزمینی (شامل معرفی انواع سدهای زیرزمینی و کاربرد آنها و مزایا و معایب این سدها) ، مکان یابی سدهای زیرزمینی و اجرای بدنه آن پرداخته شده و سپس مباحث مربوط به طراحی سدهای زیرزمینی برگرفته از آیین نامه ژاپن و هیأت نظارت بر ایمنی معادن هند بیان خواهد شد. در قسمت بعد سدهای زیرزمینی در دست اجرا و اجرا شده در ایران (که شامل استان های کرمان، سمنان، شهرکرد، اردبیل، یزد، کرمانشاه، هرمزگان، خراسان رضوی و شهرستان ورامین می باشد) و برخی از سدهای اجرا شده در جهان که در قاره های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند، معرفی شده که جزئیات اجرایی آن شامل موقعیت سد، مشخصات فنی، میزان آبدهی سد و .... بیان می شود و در نهایت مقایسه ای بین سدهای کار شده در ایران و جهان صورت خواهد گرفت. در بخش نهایی این تحقیق نیز پس از معرفی نرم افزارهای seep/w و plaxis به تحلیل تراوش آب از بدنه سدهای راور در استان کرمان، کوه زر در استان سمنان، یانچشمه در استان شهرکرد و قره خان بیگلو در استان اردبیل پرداخته می شود و نمودارهای مسیر تراوش آب از بدنه، خطوط هم فشار و هم پتانسیل و مقادیر آن و همچنین مقدار دبی عبوری از سد توسط این دو نرم افزار مورد بررسی قرار می گیرد. در این تحلیل فرضیاتی را باید در نظر گرفت که این فرضیات عبارتند از: - بستر زیر سد کاملا غیر قابل نفوذ می باشد - تراوش فقط از بدنه سد در نظر گرفته می شود. - نفوذ پذیری بدنه سد در هر سه جهت یکسان است. سد زیر زمینی راور ساخته شده از رس، سد کوه زر ساخته شده از رس و دیوار آجری به همراه لایه ای از ایزوگام، سد یانچشمه ساخته شده از بتن و همچنین سد قره خان بیگلو ساخته شده از دیوار آجری می باشد که با توجه به استفاده از مصالح مختلف در بدنه این سدها، تراوش از بدنه آنها متفاوت است. کلمات کلیدی: سد زیر زمینی، تراوش، نرم افزار seep/w، نرم افزار plaxis